Toen ik de slagerij binnenstapte, viel mijn oog meteen op het Ferrari-rode exemplaar in de etalage. Hand aangedreven, dus waarschijnlijk een van de eerste modellen. Ik heb het over een snijmachine van Van Berkel—de natte droom van menig kok.
Lang geleden sneden slagers hun vleeswaren met de hand. “Dat moet makkelijker kunnen,” dacht Wilhelmus van Berkel in 1898. Hij ontwierp een machine die het werk zou verlichten: een apparaat waarbij het vlees op een plaat ligt dat langs een draaiend mes wordt geleid, zodat er perfect gesneden plakjes ontstaan. Het mes wordt aangedreven door een vliegwiel, waardoor er geen stroom nodig is. Binnen dertig jaar groeide zijn bedrijf uit tot een internationaal succes.
Deze snijmachine is een onsterfelijke uitvinding—bijna niet kapot te krijgen. Terwijl we het apparaat bewonderden, werd ons verteld dat juist die hoge kwaliteit de ondergang van het bedrijf betekende. Want als je iets maakt dat onverwoestbaar is, verkoop je geen vervangende exemplaren.
Toch geloof ik niet dat Van Berkel slachtoffer werd van zijn eigen succes, want het bedrijf bestaat nog steeds. Wat vaststaat, is dat Wilhelmus een meesterwerk creëerde—een machine die niet alleen vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt, maar ook een geliefd verzamelobject is. Dat maakt hem een echte uitvinder.
Het contrast met de wegwerpeconomie van nu is schrijnend. Producten worden inefficiënt en met veel verspilling geproduceerd, waarbij waardevolle grondstoffen—zoals drinkwater—verloren gaan. Alles voor een eindproduct dat na één keer gebruiken in de prullenbak belandt.
Wanneer er gesproken wordt over wereldproblemen, hoor ik zelden iemand zeggen: “Consuminder!” terwijl dat juist de oplossing is voor een groot deel van onze uitdagingen. We leven in de illusie van een economie die blijft groeien, gebaseerd op het achterhaalde idee dat grondstoffen onuitputtelijk zijn.
Wil de nieuwe Van Berkel alsjeblieft opstaan?
Geef een reactie